الگوهای اندازه گیری مقیاس معادل خانوار و محاسبه آن در ایران

طرح مسأله: مفهوم مقیاس معادل خانوار به عنوان شاخصی از تاثیر خصوصیات خانوار بر الگوی مصرف آن مطرح می باشد. در مطالعه حاضر مروری بر ادبیات موجود در مورد این مفهوم مهم و ناشناخته در اقتصاد ایران خواهیم داشت. روش تحقیق: در مطالعه حاضر، مفهوم مقیاس معادل خانوار باتوجه به ویژگی های گوناگون خانوار ـ اندازه خانوار، سن اعضای آن، شهری یا روستایی بودن ـ محاسبه می شود و تاثیر این خصوصیات بر الگوی مصرف آن خانوارهای مختلف ارائه می شود. در ادامه, الگوی جورگنسون ـ اسلسنیک به عنوان یکی از مناسب ترین روش ها معرفی می شود و مقیاس معادل عمومی خانوار برای خانوارهای دارای خصوصیات مختلف نسبت به خانوار مرجع ـ خانوار دو نفره شهری ـ با استفاده از این الگو محاسبه می شود و از این شاخص برای مقایسه رفاه خانوارهای دارای خصوصیات جمعیتی مختلف استفاده می گردد. دوره زمانی مورد بررسی از 1363 تا 1382 است و از داده های مقطعی سال 1381 برای محاسبه تاثیر خصوصیات بر الگوی مصرف خانوار استفاده شد. یافته ها و نتایج: نتایج این تحقیق می تواند به عنوان عامل تعدیل کننده الگوی مصرف خانوارهای متفاوت برای مقایسه آن ها مورد استفاده قرار گیرد و از بروز اشکالات ناشی از فروض ساده کننده ـ مثل در نظر گرفتن درآمد سرانه - جلوگیری نماید. ضمناً نتایج حاصله می توانند مبنای سیاست گذاری های تخصیص یارانه های کالاهای مصرفی قرار گیرند.